Wat is een natuurwijn en is het beter voor de natuur
Een natuurwijn is gemaakt zonder moderne toevoegingen en manipulaties. Omdat de druiven vaak biologisch geteeld zijn is een natuurwijn meestal duurzamer. Helaas bestaat er geen definitie voor de term ‘natuurwijn’ en is er dus geen controle mogelijk. Elke wijn kan zich een natuurwijn noemen.
Wijn is eeuwenlang op dezelfde manier gemaakt. Veel handelingen die we nu heel normaal vinden zijn echter relatief recent uitgevonden. Denk bijvoorbeeld aan de alcoholische vergisting. Tot in de 20ste eeuw was dit een magische en onbegrepen transformatie van druivensap in alcohol, ofwel wijn. Het was Pasteur die ontdekte dat gisten verantwoordelijk zijn hiervoor. Sindsdien hebben er veel veranderingen plaatsgevonden, mede aangezwengeld door de industriële revolutie.
Kenmerken van conventionele wijn
De belangrijkste kenmerken van de huidige moderne wijnindustrie zijn
- De toepassing van bestrijdingsmiddelen in de wijngaard
- Temperatuurcontrole tijdens het wijnmaken, net name de vergisting
- Het gebruik van toevoegingen en hulpmiddelen zoals sulfiet, gecultiveerde gisten, filtratie en klaringsmiddelen
Al deze moderne handelingen hebben als doel een fruitige, foutloze en stabiele wijn te produceren. Aan de ene kant een zegen voor ons als wijnliefhebbers, aan de andere kant een vloek voor duurzaamheid. Bestrijdingsmiddelen zorgen weliswaar voor betere oogsten en lage kwaliteit druiven kunnen alsnog tot een drinkbare wijn worden gemanipuleerd, maar met alle milieuonvriendelijke gevolgen van dien. Dat moet toch anders kunnen?
Elke wijn is een natuurwijn
Daarom ontstond er in de jaren ’70 een tegenbeweging in de wijnregio Beaujolais in Frankrijk. Enkele wijnproducenten hanteerden de filosofie: niets toevoegen, niets onttrekken aan de wijn. Hun wijnen kregen al gauw een plek in bekende Franse wijnbars. Andere wijnproducenten raakten geïnspireerd en grote wijnbeurzen voor natuurwijn werden opgetuigd. De natuurwijn revolutie was compleet.
Ondanks de acceptatie van natuurwijn bestaat er geen wettelijke definitie. Aangezien er geen definitie is, is er geen controle mogelijk en kan iedereen zijn of haar wijn als ‘natuurwijn’ verkopen. Toch zijn velen het erover eens dat een natuurwijn wil voldoen aan het volgende:
- Biologisch of biodynamisch geteelde druiven
- Geen toevoegingen of onttrekkingen (denk aan zuren en suikers)
- Spontane vergisting / omgevingsgist benutten
- Niet klaren of (alleen heel licht) filtreren
- Geen of nauwelijks gebruik van sulfiet
Traditioneel komt terug
Vanwege het minimaal aantal behandelingen, zowel in de wijngaard als de wijnkelder, worden natuurwijnen ook wel laag-interventie wijnen genoemd. Wat dat betreft is natuurwijn niets anders dan een stap terug in de tijd. Wijnmaken zoals men het vroeger deed, maar met de kennis van nu, zodat je alsnog een fruitige en smaakvolle wijn krijgt. Makkelijk is dit niet, want er kan veel misgaan in de wijngaard en tijdens het wijnmaken.
De nadelen van een natuurwijn
Tegenwoordig zijn we gewend aan veel fruitsmaken in onze wijn. Dit is het tegenovergestelde van de geoxideerde wijnstijlen die men in de vorige eeuw waardeerde (en ook niet kon voorkomen, haha).
Ook natuurwijnen zijn qua wijnstijl vaak geoxideerd en missen fruitigheid. Dat wordt door veel moderne wijndrinkers als wijnfout gezien. Daarnaast kunnen natuurwijnen een sterke geur van ‘muizenkooi’ hebben. Men vermoedt dat dit een verband houdt met het lage sulfietgehalte in natuurwijn. Ik ben zelf erg gevoelig voor het muisaroma, maar gelukkig schijnt 1/3 deel van de bevolking deze geur helemaal niet te kunnen ruiken!
Is een natuurwijn duurzamer
In principe: ja, natuurwijn is duurzamer. De hele filosofie achter natuurwijn is juist met respect voor de natuur en weinig tot geen gebruik van technische (dare I say milieuonvriendelijke) middelen. Aan de andere kant ontbreekt er een wettelijke definitie en daarmee regulering. We moeten de wijnmakers, en wellicht ook de wijnverkopers, op hun blauwe ogen vertrouwen*. Maar als je écht op de duurzame tour wilt, dan zijn het transport en de verpakking van wijn de belangrijkste factoren om mee te wegen in jouw wijnkeuze.
Wat je er ook van vindt, het is een feit dat de natuurwijnrevolutie heeft bijgedragen aan een bewuster wordende wijnindustrie. Zowel aan de kant van de producent als aan de kant van de consument.
Andere veelgestelde vragen over natuurwijn
Waarom smaakt natuurwijn anders?
Natuurwijnen hebben vaak meer hooi en noten (witte natuurwijn) of aardse en dierlijke (rode natuurwijn) aroma’s. Een belangrijke oorzaak hiervan is het lage tot geen sulfietgebruik. Hierdoor treedt er oxidatie van de fruitaroma’s op. Wist je verder dat natuurwijnen nooit naar houtaroma’s ruiken? Het idee is immers dat je niets toevoegt aan de wijn, dus ook geen houtsmaken van nieuwe houten vaten. Die naar vanille smakende Chardonnay natuurwijn kan je dus op je buik schrijven 😄.
Waarom is natuurwijn duurder?
Verreweg de meeste natuurwijnen worden door kleine(re) wijnproducenten gemaakt. Bovendien hebben zij vaak lagere opbrengsten uit de wijngaard. De kleine oplage pleit automatisch voor een hogere verkoopprijs. Hiertegenover staat dat producenten van natuurwijn minder grote investeringen hoeven te doen in moderne apparatuur of kostbare hulpmiddelen. Je zou verwachten dat dit de kleine oplage enigszins compenseert. Wat ongetwijfeld meespeelt in de hogere verkoopprijs van natuurwijnen is dat het trendy is en de doelgroep bereidt is meer te betalen.
Robert van Cloud Wine
Ha wijnliefhebber! Wat leuk dat je Cloud Wine gevonden hebt. In mijn blog amuseer, inspireer en torpedeer ik je met handige wijn informatie. Zo stel ik jou stap-voor-stap in staat om altijd tot een goede wijnkeuze te komen.
Snuffel gerust rond op de website voor meer leesplezier en de wijncursussen van Cloud Wine!